Планетаны сакта! Аквариумчулар балыктын 30 түрүн жок болуп кетүүдөн сактап калышты

Жапайы жаныбарларды үй жаныбарлары катары кармоо туурабы? Биз көптөр бул татыктуу эмес деп жооп берет деп ойлойбуз. Жапайы айбандар башка чөйрөгө көнүп калган, аларды “капас” менен кыйнап коюу – ырайымсыздык! Бирок бул мүмкүн болгон жагдайлар бар, ал тургай, пайдалуу. Алар аквариумда! Бул жерде баары так эмес болсо да. "Немону табуу" тасмасы эсиңиздеби? Ал жарыкка чыкканда клоун балыктарынын популярдуулугу кескин өскөн. Алардын көбү жапайы жаратылышта кармалып, клоун балыктар жашаган жеринин кээ бир аймактарында дээрлик жок болуп кетишти. Планетаны жок кылуу эмес, сактап калуу үчүн, баштаңыз туура балык.

2004-жылы энтузиаст Клаудиа Дикинсон америкалык CARES Fish Conservation программасын негиздеген. Бул программа аквариумчуларды жок болуп кетүү коркунучу алдында турган балык түрлөрүн сактап калууга, алардын жок болуп кетүүсүнө жол бербөөгө түрткү берет.

CARES – бул уникалдуу тизме, ансыз анча белгилүү болгон түрлөр жок болуп кетет. Азыр тизмеде жапайы жаратылышта жок болуп бара жаткан тузсуз суу балыктарынын 600дөн ашык түрү бар.

CARES программасы учурдагы түрлөрдү сактап калуудан тышкары, жаңы түрлөрүн изилдөөдө. Алардын тизмесине илимпоздор тарабынан расмий түрдө сыпаттала элек, бирок ышкыбоз аквариумчулар тарабынан бааланган 80 түр камтылган. Өзүнүн хоббисине күйгөн адамдар анын артынан дүйнөнүн учу-кыйырына чейин чуркаганга даяр. Сейрек кездешүүчү балыктарды сүйгөндөрдүн жашаган жерин изилдөө, жүрүм-турумуна байкоо жүргүзүү жана аквариумдагы популяциясын көбөйтүү үчүн дал ушундай кылышат. 

Учурда аквариумчулар жапайы жаратылышта жок болуп кеткен балыктын 30дан ашык түрүн сактап калууга жетишти. Келечекте энтузиасттар жапайы популяцияларды калыбына келтирүүдө өз ролун ойношу мүмкүн.

Жапайы жаратылышта жок болуп кеткен, бирок үй аквариумдарында жашоосун уланткан түрлөрдүн бири - кичинекей Allodontichthys polylepis. Түр алгач 1988-жылы гана сүрөттөлүп, азыр дарыяларда жок болуп кеткен.

Климаттын өзгөрүшүнө байланыштуу тузсуз суу балыктарына тынчсыздануу биринчи планга чыгат: айлана-чөйрөнүн булганышы, тоо-кен өндүрүшү, климаттын өзгөрүшү жана дамбалардын курулушу жапайы популяциялар үчүн коркунучтуу. Ошондуктан, аквариумдар бүгүнкү күндө жөн гана дилгир адамдар эмес, чыныгы жапайы жаратылышты куткаруучулар! Жана аларга кошулууну кааласаңыз, окуңуз